KZ Dachau

48.27027777777811.468055555556Koordinate: 48° 16′ 13″ N, 11° 28′ 5″ O

KZ Dachau

KZ Dachau in Deutschland

S KZ Dachau, Vollbezäichnig Konzentrazioonslaager Dachau, amtligi Abchürzig KL Dachau, het vom 22. Merz 1933 bis zur Iinaam dur Soldaate vo der 7. US-Armee am 29. April 1945 bestande. S NS-Reschiim häi s scho e baar Wuche noch dr Machtübernaam vom Adolf Hitler lo baue. Es isch s erste Konzentrazioonslaager gsi, wo as en Iirichdig uf Duur konzipiert gsi isch.^[1] Wil d Zueständ im Laager churz noch dr Befreijig veröffentligt worde si, isch s au äins vi de bekanntiste.^[2] Zwölf Joor lang isch s ooni Underbruch in Betriib gsi, dobblet so lang wie e Hufe vo de andere Konzentrazioonslaager.

S Gländ isch öbbe 20 Kilometer nordwestlig vo Münche. Am Aafang si im Laager politischi Gegner vom Nazionaalsozialismus inhaftiert worde. Dr Heinrich Himmler, wo dr Bolizeibresidänt vo Münche und vo 1934 aa Riichsfüerer SS gsi isch, het s östlig vo dr Stadt Dachau uf em Gländ von ere ehemoolige Munizioonsfabrik lo baue.

Dachau isch dr Usbildigsort für KZ-Wachmannschafte und SS-Füerer gsi, wo noch em Aafang vom Zwäite Wältchrieg au in Vernichdigslaager iigsetzt worde si. S KZ Dachau sälber isch kä Vernichdigslaager gsi; aber in käim andere KZ si so vil politischi Mord begange worde.

Noch dr Riichspogroomnacht het d SS immer mee Juude und anderi Verfolgti festgnoo. Im Chrieg si denn au Mensche us bsetzte Gebiete im KZ Dachau iigspeert worde. Es het sich zur Käimzälle für nöiji KZ entwigglet und het meereri Sonderstellige iignoo: S Laager isch dr erst Ort im Dütsche Riich gsi, won e SS-Laagerkommandant dr äinzig Richder gsi isch, wo sich au ums gältende Rächt nid het müesse kümmere. D SS het e „Staat im Staat“ errichdet. Haft und Ermordig vo politische Gegner si usserhalb vo dr Justiz gsi.

Im Ganze het s mindestens 200'000 Häftling gee und vo deene si öbbe 41'500 umchoo, 14'500 im Usselaager Kaufering zwüschen em Juni 1944 und em April 1945.^[3] D SS het au hüfig Häftling in anderi Laager mit hertere Bedingige deportiert oder sogar in d Vernichdigslaager im Oste.

Sit 1965 befindet sich uf em Gländ d Gedänkstatt, wo vo rund 800'000 Persoone im Joor bsuecht wird.^[4]

1. ↑ Stanislav Zámečník: Frühe Lager, Dachau, Emslandlager. In: Wolfgang Benz, Barbara Distel (Hrsg.): Der Ort des Terrors. Band 2. C. H. Beck, Münche 2005, ISBN 3-406-52962-3, S. 233 f. 
2. ↑ Barbara Distel: Frühe Lager, Dachau, Emslandlager. In: Wolfgang Benz, Barbara Distel (Hrsg.): Der Ort des Terrors. Band 2. C. H. Beck, München 2005, ISBN 3-406-52962-3, S. 275: “Die katastrophalen Zustände […] wurden durch Filmaufnahmen […] in alle Welt verbreitet. Im Laufe der nachfolgenden Jahrzehnte wurde der Name Dachau zum Synonym für ein Menschheitsverbrechen.” 
3. ↑ Zahlenangabe der Gedenkstätte
4. ↑ merkur.de: Besucherzentrum an KZ-Gedenkstätte kurz vor der Fertigstellung. 9. Februar 2009.